Iedereen slaapt wel eens slecht, maar wat gebeurt er met je als je weken, misschien wel maanden, achter elkaar heel erg slecht slaapt?
Somberte hangt sterk samen met een slaapgebrek. Sterker nog, verstoorde slaap is zelfs zo’n belangrijk en veel voorkomend symptoom dat een aantal onderzoekers vindt dat de diagnose ‘depressie’ zonder slaapklachten niet mag worden vastgesteld.

 Maar waarom hangen slaap en stemming samen?

Neurobioloog Peter Meerlo is al jaren onderzoek aan het doen naar slaap-  en stemmingsklachten.
Hij heeft bevestigd dat er absoluut een verband is tussen somberte en slaaptekort. ‘Uit langlopende studies blijkt dat mensen met slaapklachten later twee tot vier keer meer kans hebben om  depressief te worden dan anderen’.
In bijna alle gevallen gaan slaapklachten aan een depressie vooraf.
Heel lang is gedacht dat slaapklachten een van de symptomen waren van een depressie. Echter wijzen veel meer aanwijzingen erop dat het ook nog wel eens andersom kan zijn. Dat verstoorde nachtrust je stemming totaal overhoop kan halen.

Maar hoe kan dat dan?

Wij hebben slaap nodig voor het herstel van ons brein. Tijdens slaap wordt het brein opgeruimd van alle afvalstoffen die aanwezig zijn. Ook zorgt slaap voor het onderhouden van verbindingen tussen onze zenuwcellen. Er ontstaan langzaam problemen als ons brein hier (door te weinig slaap) niet aan toekomt.
Door middel van experimenten met proefdieren zijn onderzoekers erachter gekomen dat er bij slaapgebrek tenminste drie dingen fout gaan wat betreft stemming en emoties. Namelijk, het brein wordt minder gevoelig voor serotonine (gelukshormoon), de hippocampus (geheugen) krimpt en de amygdala (zorgt voor de emotie; angst). Eigenlijk slaat het systeem totaal op hol.
Je kunt dus wel stellen dat wie chronisch slaaptekort heeft,  te kampen krijgt met een drietrapsraket van langzame veranderingen in het brein die stuk voor stuk te maken hebben met je gemoed.

Nu komt daar nog bij dat de vatbaarheid voor somberheid niet alleen samenhangt met hoe lang je slaapt, maar ook met hoe je slaapt.  Zo’n 10 procent van onze bevolking heeft last van een slaapgebrek. Vaak liggen ze wel op tijd in bed maar in slaap vallen lukt niet. Maar waarom niet? Vraagt u zich waarschijnlijk af.
Er bestaan twee soorten slaapregelsystemen. Ten eerste heb je de biologische klok, die ervoor zorgt dat je ’s nachts slaperig en overdag alert bent. Ten tweede heb je een soort zandloper die precies bijhoudt hoe lang je al wakker bent. Hoe langer je wakker bent hoe meer (slaap)druk de zandloper uitoefent die het stofje (adenosine) los laat in je hersenen. Het kan zijn dat er in een van deze regelsystemen iets verkeerd gaat.
Maar in sommige gevallen is dit niet zo.

Verwerken

Vaak heeft het verwerken van emoties sterk te maken met hoe je slaapt.  Het niet los kunnen laten van bepaalde gebeurtenissen of het niet kunnen loslaten van de dag, ook wel het eindeloze malen genoemd, zorgt voor veel slaapproblemen.
Doordat het brein van slechte slapers niet goed in staat is om op te ruimen doordat de regelsystemen niet goed werken kan een slechte slaper veel meer malen over een gebeurtenis waardoor ze niet diep in slaap kunnen vallen.

Maar hoe werkt dat opruimen dan precies?

’s Nachts worden onze ervaringen verwerkt. Soms moeten daarvoor verbindingen tussen hersencellen worden verbroken. Echter kan dit alleen maar in één toestand van het brein namelijk de REM-slaap.  REM-slaap is bijzonder omdat er alleen in die fase van je slaap een bepaald chemisch stofje ontbreekt in de hersenen. Dit stofje heet noradrenaline. Noradrenaline versterkt de verbindingen tussen de hersencellen. Als er geen noraderaline is kunnen verbindingen makkelijker los worden gemaakt. 

Op deze manier krijgen heftige ervaringen ‘een plekje’. Ze worden verwerkt, opgeruimd en daarna staan ze letterlijk niet meer in de weg.
Bij slechte slapers blijft de kern die noradrenaline aanmaakt  (de locus cerulaeus) tijdens de REM-slaap een beetje actief waardoor er ook tijdens de REM-slaap een beetje noradrenaline door de hersenen stroomt. Hierdoor wordt het heel moeilijk om verbindingen tussen hersencellen te verbreken. En dat betekent dat het nachtelijke opruimen niet gaat.
De REM-slaap werkt in dit soort gevallen dus averechts; verbindingen worden niet verzwakt maar versterkt!

Wakker liggen gaat dus over veel meer dan slaap. Het gaat over verdriet, angst, spanning, herinneringen en de manier waarop die vorm krijgen in ons brein.
Het loslaten van de dag is eigenlijk de enige echte manier om goed in slaap te kunnen vallen.
Misschien helpt het u om voor het slapen nog een boek te lezen of misschien een korte avondwandeling te maken. Het belangrijkste is dat u van alles gaat proberen om van het slaapgebrek af te komen! Wie weet vindt u uiteindelijk uw eigen manier om echt lekker te slapen! 
Succes!

Chris Nederhorst

Mijn naam is Chris Nederhorst, oprichter van matras.info en Royal Health Foam. Ik werk al meer dan 30 jaar met veel plezier in de matrassenbranche en deel graag mijn kennis. Mocht u nog vragen hebben, bel mij gerust! U kunt mij bereiken op 070-3387010.

Delen op: